«Βιταμίνη του ήλιου»: Γιατί είναι τόσο σημαντική για την υγεία;

Η βιταμίνη D  είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που παράγεται στο σώμα σε αλληλεπίδραση με την ηλιακή ακτινοβολία. Συμβάλει στην απορρόφηση ασβεστίου, φωσφόρου και στην καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Η ανεπάρκειά της αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο, ενώ και οι περισσότεροι Έλληνες πάσχουν από την έλλειψή της. Ποιες ασθένειες σχετίζονται με την έλλειψή της και ποιες τροφές θεωρούνται καλές πηγές για την πρόσληψη της βιταμίνης D; Τις απαντήσεις δίνει ο διατροφολόγος- διαιτολόγος κ. Λεωνίδας Παπαδημητρίου, στο εμπεριστατωμένο  άρθρο που ακολουθεί:

Σε παγκόσμιο επίπεδο, περίπου 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι έχουν ανεπαρκή επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα τους, ενώ ελλείψεις παρατηρούνται σε όλες τις εθνότητες καθώς και ηλικιακές ομάδες. Η έλλειψη βιταμίνης D μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο μιας σειράς ασθενειών όπως οστεοπόρωση, καρδιακές παθήσεις, ορισμένοι τύποι καρκίνου, μολυσματικές ασθένειες, εποχική γρίπη.

Πηγές και λειτουργία της βιταμίνης D

Λίγες τροφές είναι φυσικά πλούσιες σε βιταμίνη D, έτσι οι μεγαλύτερες διατροφικές πηγές βιταμίνης D είναι οι εμπλουτισμένες τροφές και συμπληρώματα βιταμινών. Καλές πηγές περιλαμβάνουν τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα δημητριακά για πρωινό (τα οποία εμπλουτίζονται με βιταμίνη D) και τα λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός και ο τόνος. Το σώμα παράγει βιταμίνη D μέσω μιας διαδικασίας που προκαλείται από τη δράση του ηλιακού φωτός στο δέρμα, γι’ αυτό άλλωστε ονομάζεται, “η βιταμίνη του ήλιου”. Ωστόσο, κάποιοι άνθρωποι δεν παράγουν αρκετή βιταμίνη D από τον ήλιο, όπως αυτοί που έχουν πιο σκούρο χρώμα δέρματος, οι υπέρβαροι, ή όσοι φορούν ολόσωμα ρούχα όταν βρίσκονται στον ήλιο. Ακόμα, η εφαρμογή αντηλιακής κρέμας μειώνει την ικανότητά μας να απορροφούμε τη βιταμίνη D κατά περίπου 90%.

Οφέλη της βιταμίνης D

Η βιταμίνη D βοηθάει στην εξασφάλιση ότι το σώμα απορροφά και διατηρεί το ασβέστιο και τον φώσφορο, και τα δύο πολύ χρήσιμα για την κατασκευή των οστών. Η βιταμίνη D μπορεί να συμβάλλει επίσης στην αύξηση της μυϊκής δύναμης, η οποία με τη σειρά της συμβάλλει στην πρόληψη των πτώσεων, ένα κοινό πρόβλημα που οδηγεί σε σημαντική αναπηρία και θάνατο τους ηλικιωμένους. Επιπλέον, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι ικανοποιητική πρόσληψη βιταμίνης D, προστατεύει από κατάγματα.

Βιταμίνη D και καρδιακή νόσος

Η καρδιά είναι βασικά ένας μεγάλος μυς και, όπως ο σκελετικός μυς, έχει υποδοχείς για τη βιταμίνη D. Ίσως λοιπόν δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι μελέτες διαπιστώνουν ότι η έλλειψη βιταμίνης D μπορεί να συνδέεται με καρδιακές παθήσεις. Η επακόλουθη μελέτη επαγγελματιών υγείας εξέτασε τα επίπεδα βιταμίνης D περίπου 50.000 ανδρών που ήταν υγιείς και διαπιστώθηκε ότι οι άνδρες με ανεπάρκεια βιταμίνης D είχαν διπλάσιες πιθανότητες να υποστούν καρδιακή προσβολή. Άλλες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D σχετίζονται με υψηλότερο κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας και γενικότερα καρδιαγγειακής νόσου. Επιπλέον, υπάρχουν στοιχεία ότι η βιταμίνη D συμβάλει στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης.

Βιταμίνη D και Καρκίνος

 Σχεδόν 30 χρόνια πριν, οι ερευνητές παρατήρησαν μια ενδιαφέρουσα σχέση μεταξύ θανάτων από καρκίνο του παχέος εντέρου και γεωγραφικής θέσης: Οι άνθρωποι που ζούσαν σε υψηλότερα γεωγραφικά πλάτη, όπως στις βόρειες ΗΠΑ, είχαν υψηλότερα ποσοστά θανάτου από καρκίνο του παχέος εντέρου από ό, τι οι άνθρωποι που ζουν πιο κοντά στον ισημερινό. Οι ακτίνες UVB του ήλιου είναι πιο αδύναμες σε υψηλότερα γεωγραφικά πλάτη και με τη σειρά τους, τα επίπεδα βιταμίνης D των ανθρώπων σε αυτές τις τοπικές περιοχές είναι συνήθως χαμηλότερα. Αυτό οδήγησε στην υπόθεση ότι τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D θα μπορούσαν κατά κάποιο τρόπο να αυξήσουν τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου. Έκτοτε, δεκάδες μελέτες υποδεικνύουν τη σχέση μεταξύ χαμηλών επιπέδων βιταμίνης D και αυξημένων κινδύνων καρκίνου του παχέος εντέρου, αλλά και άλλων μορφών καρκίνου. Η ανεπάρκεια βιταμίνης D μπορεί ακόμα να συμβάλλει στην ανάπτυξη σκλήρυνσης κατά πλάκας, διαβήτη τύπου 1 και άλλων «αυτοάνοσων» ασθενειών.