Επιλόχεια κατάθλιψη: απειλεί το 15% των γυναικών

Η επιλόχεια κατάθλιψη έρχεται “απρόσκλητη” για να επισκιάσει τη χαρά της μητρότητας, απειλώντας το 15% των γυναικών, σύμφωνα με τους ειδικούς. Παράγοντες όπως οι διακυμάνσεις των επιπέδων των ορμονών, το αίσθημα της “μεγάλης ευθύνης”, η απομόνωση από τον πρότερο κοινωνικό βίο και ο εγκλωβισμός στο σπίτι για μεγάλο χρονικό διάστημα ευνοούν την εμφάνισή της. Ποια είναι τα ανησυχητικά “καμπανάκια” που θα πρέπει να αφυπνίσουν τη λεχώνα και το περιβάλλον της και ποια βήματα πρέπει να κάνει για να την …προλάβει; Τις απαντήσεις δίνει η κα Αθηνά Κατσαρή, MSc Κλινικός Ψυχολόγος – Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια στη συνέντευξη που ακολουθεί:

Τι είναι η επιλόχεια κατάθλιψη- τα συμπτώματα

Τι είναι η επιλόχεια κατάθλιψη και ποια είναι τα συμπτώματα που πρέπει να μας προβληματίσουν διότι προειδοποιούν για την έλευσή της;

Η επιλόχεια κατάθλιψη είναι μία συναισθηματική διαταραχή και ονομάζεται επιλόχεια γιατί εμφανίζεται από τις πρώτες κιόλας μέρες μέχρι και 1 χρόνο από τον τοκετό μίας γυναίκας. Οι πρώτοι μήνες βέβαια είναι και οι πιο ευαίσθητοι ως προς την εμφάνιση της. Τα βασικά συμπτώματα που θα πρέπει να προβληματίσουν μία λεχώνα είναι φυσικά να υπάρχει για αρχή το αίσθημα της στεναχώριας, δηλαδή η γυναίκα να μην μπορεί να χαρεί το μωρό της και γενικά την μητρότητα. Ανηδονία, απουσία συγκέντρωσης, νευρικότητα, δυσκολία στον ύπνο ή στην όρεξη και άγχος είναι κάποια από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα που θα πρέπει να λειτουργήσουν ως καμπανάκι για την νέα μητέρα.

Πόσο συχνά εμφανίζεται η επιλόχεια κατάθλιψη στις μητέρες;

Περίπου το 15% των λεχωίδων μπορεί να εμφανίσει επιλόχεια κατάθλιψη Άρα καταλαβαίνουμε από αυτό το ποσοστό ότι δεν είναι απαραίτητο να προκύψει  οπωσδήποτε σε μία λεχώνα, όπως πολλές γυναίκες φοβούνται αλλά σαφώς δεν είναι και σπάνιο. Σίγουρα η ύπαρξη ψυχιατρικού ιστορικού αυξάνει την πιθανότητα, πάλι όμως δεν είναι απαραίτητο.

Παράγοντες που ευνοούν την επιλόχεια κατάθλιψη

Σε ποιους παράγοντες οφείλεται η επιλόχεια κατάθλιψη ; Συχνά αποδίδεται στην διακύμανση των επιπέδων των ορμονών μετά των τοκετό;

 Όπως όλα τα ψυχικά προβλήματα έτσι και αυτό είναι πολυπαραγοντικό. Σαφώς σημαντικό ρόλο παίζουν οι ορμόνες που δεν μπορούμε να κάνουμε προληπτικά κάτι για αυτές. Πέραν αυτού είναι και πολλά άλλα που μπορεί να επιβαρύνουν μία λεχώνα. Η αϋπνία, το αίσθημα της μεγάλης ευθύνης, το να «κλειδωθεί» στο σπίτι και από μία δραστήρια γυναίκα , ξαφνικά να είναι μέσα σε τέσσερις τοίχους έχοντας μονοτονία έργου, δηλαδή την φροντίδα του μωρού όλη την ημέρα. Βασικό ρόλο διαδραματίζει και ο τρόπος σκέψης της ίδιας της λεχώνας. Αν έχουμε μία γυναίκα που ούτως ή άλλως αγχώνεται εύκολα και συνήθως διογκώνει ένα αρνητικό ερέθισμα τότε σαφώς θα της φανεί μεγαλύτερη πρόκληση η διαχείριση ενός μωρού όπου στην αρχή είναι όλα άγνωστα. Η απουσία υποστηρικτικού συστήματος, δηλαδή η απουσία πρακτικής βοήθειας από τον σύζυγο κυρίως αλλά και συναισθηματικής ενθάρρυνσης επίσης δυσχεραίνει την κατάσταση. Γενικά η πολύ μεγάλη αλλαγή και ανατροπή που έρχεται στην ζωή της λεχώνας και του ζεύγους γενικότερα συχνά οδηγεί σε ψυχική επιβάρυνση. Αυτά είναι τα βασικότερα , μεταξύ άλλων.

Πώς αντιμετωπίζεται η επιλόχεια κατάθλιψη

Τι μπορεί να κάνει μία λεχώνα προληπτικά για να αποφύγει την επιλόχεια κατάθλιψη;

Δεν υπάρχει ένα μαγικός τρόπος για να αποφύγει μία γυναίκα την επιλόχεια κατάθλιψη, αν είναι να έρθει, αλλά σαφώς υπάρχουν κάποια πράγματα που αν γίνουν λειτουργούν προστατευτικά σε μεγάλο βαθμό. Αρχικά η σωστή καθοδήγηση από τον ειδικό σε κάθε τομέα, το νέο ζευγάρι να έχει την σωστή ομάδα γύρω του, π.χ. τον παιδίατρο και την μαία, που εγώ προτείνω πάντα να έρχεται κάτ’ οίκον για μία πιο πρακτική καθοδήγηση. Άμεση έξοδο από το σπίτι, να μην κλειστεί δηλαδή μέσα η λεχώνα καθότι αυτό επιβαρύνει σαφώς την ψυχολογία της. Να αφιερώνει λίγο χρόνο στον εαυτό της και να μην ξεχνά να καλύπτει τις βασικές της ανάγκες, μία ωρίτσα την ημέρα έστω να είναι για τον εαυτό της. Έπειτα βασικό ρόλο είπαμε ότι διαδραματίζει ο τρόπος σκέψης της λεχώνας, έτσι θέλω να τονίσω την σημασία του να δίνει η νέα μαμά πίστωση χρόνου στον εαυτό της και δικαίωμα στο λάθος. Να μην υπάρχει η υπερπροσδοκία να τα καταφέρει όλα αμέσως και να μην κάνει λάθη. Το πρώτο τρίμηνο είναι απόλυτα πειραματικό για τους νέους γονείς. Άρα βασικό η μητέρα να μην είναι αυστηρή και απαιτητική από τις «επιδόσεις» της!

Κομβικής σημασίας ο ρόλος του πατέρα

Ποια είναι η συμβολή του πατέρα στην αποτροπή της συναισθηματικής αυτής διαταραχής. Παίζει ρόλο η δική του συμπεριφορά στη νέα κατάσταση;

Κομβικό ! Αν έχουμε έναν πατέρα υποστηρικτικό, παρών και κατανοητικό προς την σύζυγο αυξάνεται η πιθανότητα να έχουμε μία λεχώνα σε καλή διάθεση. Αυτό που προτείνω είναι να υπάρχει συνεκπαίδευση ήδη πριν από τον τοκετό. Το ζευγάρι μαζί να ενημερώνεται για τα πάντα, μαζί στα σεμινάριο τοκετού, θηλασμού, φροντίδας του μωρού και έτσι αυτό να συνεχιστεί με μία φυσικότητα και μετά με το μωρό στο σπίτι. Να νιώθει η λεχώνα λοιπόν ότι το βάρος τη ευθύνης δεν πέφτει όλο πάνω της αλλά ότι μοιράζεται! Κάτι τέτοιο θα την ανακούφιζε. Άρα από την πρώτη κιόλας μέρα στο σπίτι, το ζευγάρι να τα κάνει όλα μαζί και έτσι να συνεκπαιδευτούν οι γονείς… μαζί στα σωστά, μαζί και στα λάθη! Αυτό φέρνει και την άνεση στην λεχώνα να μπορεί να αφήσει το μωρό στον μπαμπά και να κάνει μια δουλειά εκτός σπιτιού ανενόχλητη, όσο γίνεται!

Εν κατακλείδι, ευελπιστώ ότι όλες αυτές οι πληροφορίες θα αποτελέσουν πολύτιμες γνώσεις για το θέμα που απασχολεί και προβληματίζει πολλές μελλοντικές μητέρες