Η μελαγχολία των Χριστουγέννων: Γιατί αυξάνονται τα καταθλιπτικά επεισόδια κατά το εορταστικό Δωδεκαήμερο;

Γιατί κάποιοι βιώνουν θλίψη αυτή την περίοδο; Γιατί εμφανίζουν ψυχολογικές ή συμπεριφορικές αντιφάσεις; Κατά 30% αυξάνονται οι καταθλιπτικές διαταραχές, σύμφωνα με τους ειδικούς. Τι σχέση έχει η Γέννηση του Θεανθρώπου με την καταναλωτική μανία;

Την περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς πολλοί άνθρωποι βιώνουν μελαγχολία και θλίψη. Η ψυχολογική τους κατάσταση δεν μπορεί να εναρμονιστεί με την περιρρέουσα εορταστική ατμόσφαιρα, καθώς και την εξωστρέφεια ή την υπερμεγέθη κοινωνικότητα που απαιτεί το πνεύμα των ημερών, με αποτέλεσμα τα καλύτερα ρεπορτάζ αυτή την περίοδο να τα γράφουν οι …ψυχολόγοι.

Σύμφωνα με τον ειδικό συμβουλευτικής ψυχολογίας-ψυχοθεραπείας κ. Χρήστο Αραμπατζή διαπιστώνεται μια αύξηση καταθλιπτικών και αγχωδών διαταραχών καθώς και τάσεις αυτοκτονίας κατά 30%.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Ενδεχομένως να βιώνουμε την απώλεια αγαπημένων μας ανθρώπων και αυτονόητα δεν αντέχουμε τις συγκρίσεις, καθώς οι ευτυχισμένες αναμνήσεις του παρελθόντος μας πληγώνουν.  Ίσως τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε να είναι αποτρεπτικά στο να ανταποκριθούμε στα έξοδα και την καταναλωτική τάση που κυριαρχεί αυτές τις ημέρες;

 Μήπως, όμως έχουμε υπερβολικές προσδοκίες από το γιορτινό Δωδεκαήμερο; Μήπως έχουμε συνδέσει τα Χριστούγεννα μόνο με την εμπορευματοποίηση, τις αγορές, και τις κοινωνικές εξόδους; Πώς όμως συνδέεται η Γέννηση του Θεανθρώπου με την καταναλωτική μανία; Ή κι αν τα έχουμε όλα, γιατί  πάλι νιώθουμε θλίψη και μελαγχολία;

Η κατάθλιψη των εορτών

«Πολλοί άνθρωποι υποφέρουν από την λεγόμενη κατάθλιψη των εορτών. Είναι αυτά τα αισθήματα ενοχής, ματαιότητας, θλίψης και απογοήτευσης, η έλλειψη διάθεσης για κοινωνικές συναναστροφές, και μία τάση απομόνωσης» ανέφερε στο «Α&Ω της Υγείας» ο ειδικός συμβουλευτικής ψυχολογίας-ψυχοθεραπείας κ. Χρήστος Αραμπατζής και εξήγησε:

«Συνήθως εδώ υπάρχει μια σύνδεση με τις άριστες εμπειρίες στην παιδική μας ηλικία από την περίοδο των εορτών. Ή να πρόκειται για συνήθη μελαγχολία ως ανάμνηση δύσκολων παιδικών χρόνων, στερήσεων, καυγάδων και έλλειψη αγάπης. Κι ενώ το κοινωνικό πρότυπο επιβάλλει κοινωνικότητα, εξωστρέφεια, δεν είναι λίγοι εκείνοι που βιώνουν έντονη μοναξιά. Ίσως επειδή δεν έχουν ανθρώπους να μπορέσουν να μοιραστούν αυτό το γιορτινό κλίμα ή κάποιοι έχασαν δικούς τους σημαντικούς ανθρώπους, που αυτή την περίοδο τους νοσταλγούν περισσότερο. Συνήθως αναπολούν το παρελθόν, τα νεανικά ή παιδικά Χριστούγεννα, τα οποία μέσα από το ξεθώριασμα των χρόνων κρύβουν ρομαντισμό και νοσταλγία».

Επίπονη εργασία – Οικονομική ανεπάρκεια

Η σωματική κόπωση λόγω του επίπονου ωραρίου εργασίας και οι αυξημένες εργασιακές υποχρεώσεις των ημερών καθιστούν αυτή την περίοδο  εξαντλητική για κάποιους άλλους συνανθρώπους μας, με αποτέλεσμα να μην έχουν γενικότερα διάθεση και δυνάμεις να ανταποκριθούν στις επιπρόσθετες απαιτήσεις των γιορτών.

 «Κάποιοι ίσως ξεβολεύονται από το καθημερινό τους πρόγραμμα, και είναι κι εκείνοι που λόγω οικονομικής δυσκολίας να αγοράσουν, να διασκεδάσουν, να ανταπεξέλθουν ή να συμμετέχουν όπως θα επιθυμούσαν. Αυτή η ανεπάρκεια σε σύγκριση με την ζωή πιο εύπορων πολιτών, που διατυμπανίζουν την γιορτινή  «χλιδάτη» ζωή τους, τους επιφέρει ματαιότητα και μειονεξία» υπογράμμισε ο κ. Αραμπατζής.

Το πρότυπο του καταναλωτισμού των Χριστουγέννων, σύμφωνα με  τον ίδιο, φορτώνει τους ανθρώπους με πολλά έξοδα, υποχρεώσεις, «πρέπει», άγχος, πίεση για τους λογαριασμούς που πρέπει να πληρώσουν και για τα έξοδα που πρέπει να δαπανήσουν χρήματα. Κάποιοι δεν έχουν μάθει να κάνουν δώρα και άλλοι να δέχονται δώρα. Άλλοι έχουν άγχος με την εικόνα τους, δηλαδή το πώς πρέπει να συμπεριφέρονται, ώστε να είναι καλοσυνάτοι λόγω εορτών. Είναι κι εκείνοι που έχουν παραπανίσια κιλά και προσπαθούν να χάσουν βάρος, ώστε να μπορούν να απολαύσουν το φαγητό και τα γλυκά στα εορταστικά τραπέζια.

Το πνεύμα των …οικογενειακών τσακωμών

Αντίθετες με το πνεύμα των Χριστουγέννων είναι και οι παρεξηγήσεις στους κόλπους της οικογένειας που γίνονται στο πλαίσιο των παραδοσιακών συναθροίσεων.

«Οι παρεξηγήσεις και οι συγκρούσεις ελλοχεύουν στα χριστουγεννιάτικα τραπεζώματα» υπογράμμισε ο κ. Αραμπατζής. «Λες και όλοι περιμένουν ολόκληρο το χρόνο για να γκρινιάξουν, να εκτονωθούν και να πληγώσουν τα οικεία τους πρόσωπα. Συνιστάται αυτοσυγκράτηση ή και αποχή από τα οικογενειακά γεύματα, η οποία θα ήταν προτιμότερη από τους τσακωμούς αυτές τις Άγιες Μέρες».

Κι αν δεν συντρέχει κανένας από τους παραπάνω λόγους, τότε η πίεση και ο «πυρετός» προετοιμασίας του χριστουγεννιάτικου στολισμού στους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους του σπιτιού, αλλά και οι ατέλειωτες ώρες μαγειρέματος ώστε το γιορτινό τραπέζι να υπερέχει σε αφθονία και ποικιλία έναντι των άλλων ημερών, συνιστούν μια ακόμη αιτία διαταραχής της ψυχικής ηρεμίας και αποπροσανατολισμού από το πραγματικό νόημα των εορτών. Διότι έχουμε μάθει πώς όλα πρέπει να είναι τέλεια στον περιβάλλον μας, κι εμείς οι ίδιοι να λάμπουμε και να «ακτινοβολούμε» σαν να πρόκειται να λάβουμε μέρος σε εμπορική διαφήμιση.

Μήπως να το πάρουμε αλλιώς; Η χαρά των Χριστουγέννων βρίσκεται αλλού!

Ένα γιορτινό κλίμα ανέκαθεν δημιουργεί προσδοκίες χαράς και διασκέδασης, που στην πορεία ίσως διαψεύδονται «μια και η χαρά ποτέ δεν μπορεί να είναι προγραμματισμένη» όπως είπε χαρακτηριστικά ο ειδικός συμβουλευτικής ψυχολογίας- ψυχοθεραπείας κ. Χρήστος Αραμπατζής.

«Οι γιορτές μέσα από τη θρησκευτική τους θεώρηση κρύβουν ένα μήνυμα αγάπης, συγχώρεσης, συμπόνιας και φροντίδας προς τους συνανθρώπους μας. Αυτό λειτουργεί βοηθητικά σε εκείνους που το θρησκευτικό συναίσθημα έχει απήχηση ως έναυσμα χαράς, αγάπης και προσφοράς προς τους άλλους. Ωστόσο το θρησκευτικό πνεύμα μπορεί να μην αφορά όλους τους ανθρώπους. Οπότε σε αυτές τις περιπτώσεις οι γιορτές πρέπει να αντιμετωπίζονται σαν ένα μέρος της ζωής μας, χωρίς να τις φορτώνουμε με επιπλέον προσδοκίες και χωρίς να πιέζουμε τον εαυτό μας να ανταποκρίνεται σε οικογενειακά καλέσματα τα οποία δεν επιθυμεί».

Σύμφωνα με τον ειδικό, δεν χρειάζεται να αναγκάζουμε τον εαυτό μας να υιοθετήσει εξωστρέφεια η οποία δεν τον εκφράζει ή δεν ανταποκρίνεται στην παρούσα φάση της ζωής του. Επίσης συμβουλεύει να δώσουμε χώρο στον εαυτό μας, τις πραγματικές ανάγκες του και να φροντίσουμε για την εκπλήρωσή τους.

«Γιορτάζουμε μια Γέννηση, μια ανανέωση ψυχής, ένα μικρό παιδί μέσα μας μπορεί να ξαναγεννηθεί από το γεγονός αυτό. Μια ελπίδα γεννιέται εξυψώνει το ηθικό μας, και την ισορροπία μας. Και το πιο σπουδαίο; Η συνειδητοποίηση, ότι ο άνθρωπος είναι οι σχέσεις του! Το πόσο σημαντικό και υπέροχο είναι να είσαι άνθρωπος. Ψυχική υγεία και γαλήνη, αγάπη και ειρήνη με τον εαυτό μας, κατανόηση, συγχώρεση και προσφορά στους συνανθρώπους μας».

Το μήνυμα των Χριστουγέννων είναι διαχρονικό. Δεν χρειάζεται να το επισκιάσουμε με τα επουσιώδη, αλλά να το ενστερνιζόμαστε με απλότητα, διότι αυτό από μόνο του προσφέρει τη χαρά. Βεβαίως και να χαιρόμαστε όλα τα αγαθά και δώρα που έχουμε τη δυνατότητα να προσφέρουμε στους άλλους και στον εαυτό μας, καθώς επίσης την οικογενειακή θαλπωρή, την αγάπη προς τους συνανθρώπους μας, που θα μας δώσει δυνάμεις να ξεκινήσουμε ανανεωμένοι την καινούρια χρονιά. Καλή χρονιά!