Επιληψία: επιτυχείς οι νέες χειρουργικές μέθοδοι

Νέες επιστημονικές εξελίξεις στη χειρουργική αντιμετώπιση των δυσπλασιών του φλοιού του εγκεφάλου συμβάλλουν στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών εκείνων που πάσχουν από φαρμακοανθεκτική επιληψία. Αυτό ανακοινώθηκε μεταξύ άλλων στο πλαίσιο του 18ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Επιληψίας που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη με τη συμμετοχή διακεκριμένων επιστημόνων από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Κατά την ομιλία του ο κ. Ιωάννης Καράκης (MD, PhD, MSc, FAAN, FANA, FACNS, FAES, FAANEM) αναπληρωτής καθηγητής Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης με εξειδίκευση στο ηλεκτροεγκεφαλογράφημα και την επιληψία, αναφέρθηκε διεξοδικά στην χειρουργική της επιληψίας η οποία όπως είπε «μπορεί να προσφέρει αυξημένες πιθανότητες ελέγχου των κρίσεων, πολύ μεγαλύτερες από εκείνες των φαρμάκων, εφόσον ένας αριθμός εξ αυτών έχει ήδη αποτύχει».

Οι φλοιϊκές δυσπλασίες αποτελούν μια από τις πιο συχνές αιτίες φαρμακοανθεκτικής επιληψίας. Σύμφωνα με τον καθηγητή κ. Καράκη «οι δυσπλασίες αυτές στον φλοιό του εγκεφάλου συχνά αποδεικνύονται φαρμακοανθεκτικές, δηλαδή οι ασθενείς που τις έχουν δεν ανταποκρίνονται στα αντιεπιληπτικά φάρμακα και για να μπορέσουν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους χρειάζονται πιο δραστικά μέσα, όπως είναι οι χειρουργικές επεμβάσεις».

Συνεπώς σημαντικό ρόλο διαδραματίζει «η ταυτοποίηση αυτών των ασθενών, η παραπομπή τους σε ειδικό νευρολόγο και δη επιληπτολόγο για χειρουργική διερεύνηση, και αν αποδειχθούν ‘’κατάλληλοι υποψήφιοι’’ να αντιμετωπιστούν χειρουργικά» επισήμανε ο κ. Καράκης.

Στο πλαίσιο της χειρουργικής αντιμετώπισης η επιστήμη παρέχει διάφορες επιλογές: «Εκείνη η οποία είναι η πιο επιθυμητή είναι μια χειρουργική απομάκρυνση της επιληπτογόνου εστίας είτε με παραδοσιακή χειρουργική επέμβαση, είτε με κατάλυση της εστίας αυτής με λέιζερ (laser ablation ) ή με ραδιοσυχνότητες (radiofrequency ablation)» ανέφερε ο αν. καθηγητής Νευρολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Στις περιπτώσεις που η παραπάνω μέθοδος δεν είναι εφικτή διότι η φλοιϊκή δυσπλασία αλληλοεπικαλύπτεται με ευγενείς περιοχές του εγκεφάλου, «τότε αναγκάζεται κανείς να καταφύγει σε λιγότερο δραστικές χειρουργικές τεχνικές, όπως είναι οι τεχνικές της νευροτροποποίησης με την εμφύτευση διεγερτών που μπορούν να τροποποιούν το επιληπτογόνο δίκτυο και σε βάθος χρόνου να οδηγούν σε σημαντική ελάττωση των επιληπτικών κρίσεων στην πλειοψηφία των ασθενών, και ίσως και σε ελευθερία κρίσεων σε μια μειοψηφία αυτών, χωρίς να υπάρχει ανάγκη προσθήκης επιπρόσθετων αντιεπιληπτικών φαρμάκων με ό,τι αυτό συνεπάγεται από άποψη παρενεργειών.» διευκρίνισε ο κ. Καράκης.

Εν αντιθέσει με την πολυφαρμακία, σύμφωνα με τον καθηγητή Νευρολογίας, η χρήση των νευροτροποποιητών της συσκευής ηλεκτροδιέγερσης σε γενικές γραμμές είναι πολύ καλά ανεκτές.

Προετοιμασίες για χειρουργική μονάδα επιληψίας στην Κρήτη

Η χειρουργική της επιληψίας υπάρχει από τα μέσα του 20ου αιώνα. Έχει εξελιχτεί από άποψη υλικοτεχνικού εξοπλισμού και χειρουργικών τεχνικών, σε βαθμό τέτοιο που να μπορεί να προσφέρεται σε πάρα πολλές χώρες του κόσμου, σε όλες τις προαναφερόμενες εκφάνσεις, με πάρα πολύ καλά αποτελέσματα και μικρού βαθμού νοσηρότητα.

«Στην Ελλάδα είμαστε ακόμη στην αρχή αυτής της διαδικασίας αλλά ευελπιστώ ότι με συνδρομή πολλών συναδέλφων που ενδιαφέρονται για το γνωστικό αυτό πεδίο θα καταφέρουμε να προχωρήσουμε σε βαθμό εφάμιλλο» υπογράμμισε ο κ. Καράκης.

Το Πανεπιστήμιο Κρήτης πρωτοστατεί στον τομέα αυτό, καθώς ήδη παρέχονται οι περισσότερες διαγνωστικές μέθοδοι για την ενδελεχή διερεύνηση των περιστατικών αυτών.

Στο Πανεπιστήμιο Κρήτης – όπως αποκάλυψε ο καθηγητής Νευρολογίας-, «έχουμε ήδη ξεκινήσει συνεχείς καταγραφές βίντεο-ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος, που είναι η διαγνωστική μέθοδος για ταυτοποίηση των ασθενών αυτών και εντοπισμό των εστιών επιληπτικών κρίσεων, με απώτερο σκοπό σε βάθος χρόνου να οργανώσουμε μια χειρουργική μονάδα επιληψίας για να τους αντιμετωπίσουμε και θεραπευτικά».

Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας το Πανεπιστήμιο έχει διεκδικήσει και επιτύχει μια δωρεά από κοινού από την Παγκρητική Ένωση Αμερικής και από την Περιφέρεια Κρήτης προκειμένου να αποκτήσει τον απαραίτητο εξοπλισμό. «Ευελπιστούμε ότι μέσα στον επόμενο χρόνο θα έχει εκταμιευτεί η δωρεά και το κέντρο αυτό θα υλοποιηθεί και θα αποτελέσει κέντρο αναφοράς, όχι μόνο για την Κρήτη και τη Νότια Ελλάδα, αλλά και για ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο στον τομέα της χειρουργικής επιληψίας».

Η επιληψία παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, έχει επιπολασμό κοντά στο 1% του πληθυσμού, σύμφωνα με τα στοιχεία που δίνει ο καθηγητής Νευρολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης:

Τα συμπτώματα των επιληπτικών κρίσεων καθορίζονται από την περιοχή του εγκεφάλου από την οποία ξεκινούν. «Με απλοϊκές λέξεις είναι σαν ‘’βραχυκυκλώματα’’ ηλεκτρικού ρεύματος στον εγκέφαλο που μπορεί να οφείλονται σε κάποιο γενετικό ελάττωμα ή σε επίκτητη πάθηση όπως μια κρανιοεγκεφαλική κάκωση, ένας όγκος εγκεφάλου, μία φλοιϊκή δυσπλασία ή άλλη δυσμορφία του εγκεφάλου, ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, μία λοίμωξη του κεντρικού νευρικού συστήματος ή μια εκφυλιστική νόσος όπως οι άνοιες. Ανάλογα με το πού εντοπίζεται η επιληπτογόνος εστία και πόσο διαδίδεται η επιληπτική κρίση στα υπόλοιπα μέρη του εγκεφάλου, έχουμε και μία ετερόκλητη σημειολογία που μπορεί να ξεκινάει από μία αύρα, μια προειδοποίηση δηλαδή, που μπορεί να οδηγήσει σε προσήλωση βλέμματος με ταυτόχρονη απώλεια συνείδησης μέχρι και γενικευμένους τονικοκλονικούς σπασμούς».

Από άποψη συχνότητας νευρολογικών παθήσεων, η επιληψία είναι μία από τις πιο συχνές νευρολογικές νόσους, μετά τα εγκεφαλικά επεισόδια, τη νόσο του Αλτσχάιμερ και τις ημικρανίες.

«Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της- διευκρίνισε ο κ. Καράκης-_ είναι ότι ξεκινάει συχνά (αλλά όχι πάντοτε) στις μικρές ηλικίες, που σημαίνει ότι επηρεάζει τη ζωή των ασθενών σε βάθος χρόνου, και επιπρόσθετα ενέχει το στοιχείο της ελλιπούς προβλεψιμότητας. Έχει δηλαδή έναν παροξυσμικό χαρακτήρα που μπορεί να εκδηλωθεί ανά πάσα στιγμή, οπότε αυτό εμποδίζει τους ασθενείς και τους φροντιστές τους να προγραμματίσουν τη ζωή τους. Επομένως είναι ζωτικής σημασίας να την αντιμετωπίσει κανείς όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά».

Η φαρμακοανθεκτική επιληψία αποτελεί το ένα τρίτο αυτών των ασθενών. Οπότε, δυνητικά οι συγκεκριμένοι ασθενείς είναι χειρουργικοί υποψήφιοι αν πραγματοποιηθεί η διερεύνηση και αποδειχτεί ότι δεν ελλοχεύει κάποιος κίνδυνος από χειρουργική παρέμβαση.