Επιπλοκές εγκυμοσύνης: Οι συνήθεις ύποπτοι “εχθροί” της κύησης

Ο χρόνος αναμονής του …πελαργού αποτελεί μια ευτυχισμένη περίοδο για το ζευγάρι, όμως τη χαρά της εγκυμοσύνης μπορεί να διαταράξουν οι επιπλοκές, οι περισσότερες εκ των οποίων σχετίζονται με την ηλικία της μέλλουσας μητέρας. Όσο κι αν είναι αποδεκτοί στη χώρα μας, οι κοινωνικοί λόγοι που μεταθέτουν την απόκτηση τέκνων σε ολοένα μεγαλύτερες ηλικίες,  όσο κι αν το προσδόκιμο όριο ζωής έχει αυξηθεί, η φύση φαίνεται ότι επιμένει να έχει διαφορετική άποψη.

Η ηλικία δεν είναι ένα ταμπού που σχετίζεται με τα ειωθότα των προηγούμενων γενεών. Είναι μια σοβαρή επιστημονική παράμετρος, που εκ των πραγμάτων αναγκάζει τους μαιευτήρες γυναικολόγους να μιλούν για εγκυμοσύνες δύο «ταχυτήτων», σε αυτές των γυναικών κάτω των 35 ετών και στις αντίστοιχες άνω των 35 ετών. Από τις συνήθεις επιπλοκές εγκυμοσύνης ο κίνδυνος της προεκλαμψίας και της εκλαμψίας διαφαίνεται ο πιο απειλητικός, διότι μπορεί να στοιχίσει τόσο τη ζωή του εμβρύου, όσο και της εγκύου. Οι ‘Ελληνες γιατροί ωστόσο, δεν αφήνουν τα πράγματα στη τύχη τους, διότι  σήμερα έχουν στα χέρια τους όλα εκείνα τα επιστημονικά «όπλα» για να προστατέψουν τις γυναίκες και να εγγυηθούν κατά το δυνατόν ασφαλείς κυήσεις και τοκετούς.

Το ευρύ φάσμα επιπλοκών ανέλυσε διεξοδικά στο «Α&Ω της Υγείας» ο χειρουργός γυναικολόγος-μαιευτήρας, διδάκτωρ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Φώτιος Βαρελάς: « Οι κίνδυνοι των αποβολών είναι οι συχνότεροι κατά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, οι οποίες ωστόσο, συνήθως δεν απειλούν τη ζωή της μητέρας.  Από κει και πέρα υπάρχουν κίνδυνοι του δεύτερου και τρίτου τριμήνου που ξεκινούν από πολύ απλά πράγματα, όπως για παράδειγμα μια παθολογική καμπύλη σακχάρου, που θα αποκαλύψει έναν «ύπουλο»  σακχαρώδη διαβήτη».

Υπέρταση- προεκλαμψία και εκλαμψία

Η υπέρταση προκαλεί αυξημένο κίνδυνο για προεκλαμψία και εκλαμψία. « Η προεκλαμψία  είναι μια μορφή αρτηριακής υπέρτασης κατά την εγκυμοσύνη, η οποία  είναι δυνατόν να επιφέρει στη γυναίκα πολλούς σπασμούς σε τέτοιο βαθμό, ώστε να διακινδυνεύσει τη ζωή του εμβρύου. Η εκλαμψία είναι το τελικό στάδιο αυτών των σπασμών με πιθανή μοιραία κατάληξη και των δύο» υπογράμμισε ο κ. Βαρελάς. «Από την υπέρταση απορρέουν πολλοί κίνδυνοι. Οι υπερτασικές γυναίκες έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα για αποκόλληση πλακούντα, που έχει ως αποτέλεσμα το μωρό να μην αναπτύσσεται σωστά. Χρειάζεται σωστή ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και αν προϋπάρχει της εγκυμοσύνης να την έχουμε ρυθμισμένη». Για την εγκυμοσύνη υπάρχουν αρκετά ειδικά χάπια  των οποίων επιτρέπεται η χορήγηση κατά την κυοφορία, και οι γιατροί αντικαθιστούν την αγωγή της υπερτασικής γυναίκας, με αυτά τα φάρμακα.

Η αποκόλληση πλακούντα

Υπάρχουν απειλές που σχετίζονται με τον πλακούντα, όπως οι γνωστές αποκολλήσεις πλακούντα. « Η έγκυος μπορεί  στην καλύτερη περίπτωση να δει λίγο αίμα ή στην χειρότερη να υποστεί ολοκληρωτική αποκόλληση πλακούντα, που είναι και το πιο συνηθισμένο. Αυτό μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια και του πρώτου, και του δεύτερου αλλά και του τρίτου τριμήνου. Όταν ο κίνδυνος είναι σοβαρός, ίσως  χρειαστεί να προβούμε σε επείγουσα καισαρική τομή για να σώσουμε το μωράκι» εξήγησε  ο χειρουργός γυναικολόγος – μαιευτήρας, κ. Φώτιος Βαρελάς.

Η ηλικία είναι το «κλειδί» για ασφαλείς κυήσεις-   «Στην Ελλάδα σπανίζουν οι εγκυμοσύνες κάτω των 35 ετών»

Η ηλικία έχει αναδειχθεί σε έναν βασικό παράγοντα που «ευθύνεται» για τις επιπλοκές της κύησης, σύμφωνα με τους επιστήμονες, με τα 35 έτη να αποτελούν όριο για τις ασφαλείς κυήσεις. « Μετά τα 35 όσο περισσότερο ανεβαίνει η ηλικία τόσο μεγαλύτερη πιθανότητα παρουσιάζεται για επιπλοκές και έχουμε ανεβασμένα ποσοστά  κινδύνων λόγω υψηλής αρτηριακής πίεσης και σακχάρου» επισήμανε ο κ. Βαρελάς.

«Στην Ελλάδα, όπως είναι η κοινωνία σήμερα, σπανίως έχουμε έγκυες γυναίκες κάτω των 35 χρόνων. Ειδικότερα κάτω των 30 ετών, δεν συναντάμε εύκολα. Επειδή έχουμε ένα υψηλό ποσοστό γυναικών που αποφασίζουν να κάνουν οικογένεια σε μεγαλύτερες ηλικίες,  αναλόγως αυξάνονται και τα ποσοστά επιπλοκών. Δεν πλησιάζουμε ούτε κατά προσέγγιση τα ποσοστά  άλλων χωρών, όπου οι γεννήσεις αποτελούν προτεραιότητα, όπως για παράδειγμα την Αγγλία, όπου η μεγάλη πλειοψηφία των γυναικών επιλέγει να τεκνοποιήσει στην ηλικία των 18, των 20 και των 22 ετών».

Η παχυσαρκία της εγκύου και το βάρος του εμβρύου- «Ποτέ δίαιτα για απώλεια βάρους κατά την κύηση»

Η παχυσαρκία αποτελεί άλλη μία σοβαρή αιτία για πιθανή επιπλοκή και μάλιστα είναι απειλητική από την  πρώτη στιγμή που μια παχύσαρκη γυναίκα θα μείνει έγκυος. Σοβαροί κίνδυνοι απορρέουν από το αυξημένο σωματικό βάρος στην αρχή της εγκυμοσύνης, αλλά και την πρόσληψη μεγάλου βάρους κατά τη διάρκειά της. «Το βάρος που επιτρέπεται να πάρει μια γυναίκα, σταδιακά σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, πρέπει να κυμαίνεται από  τα 10 έως τα 12 κιλά, ανάλογα με τον σωματότυπο που διαθέτει. Καλό είναι οι παχύσαρκες γυναίκες να χάσουν το περιττό βάρος τους πριν μείνουν έγκυες ή εφόσον δεν χάσουν, τουλάχιστον να βάλουν στόχο την πρόσληψη μόλις λίγων και όχι πολλών κιλών. Πάντως, πρέπει να καταστήσουμε σαφές, ότι απαγορεύεται  ρητά κατά την εγκυμοσύνη, η δίαιτα με σκοπό την απώλεια κιλών. Αυτό που προτείνουμε είναι να ακολουθείται ειδικό διαιτολόγιο, ώστε  να μην προκύψει  περαιτέρω αύξηση του σωματικού βάρους τους».

Σχετικά με το βάρος του εμβρύου επισημαίνεται, ότι δεν είναι όλοι οι άνθρωποι ίδιοι, δεν έχουν το ίδιο σωματικό βάρος, άρα  σύμφωνα με τον κ. Βαρελά  « μπορεί ένα βάρος της τάξης των 2 κιλών  και 900 γραμμαρίων να θεωρείται κανονικό,  ή  ακόμη και της τάξης των 3 κιλών και 800 γραμμαρίων να είναι επίσης φυσιολογικό. Υπάρχουν τέτοιες αποκλίσεις. Από εκεί και πέρα όταν έχουμε μακροσωμία του εμβρύου, δηλαδή το έμβρυο έχει αυξημένο σωματικό βάρος, τότε πρέπει πρωτίστως να αποκλείσουμε το ότι υπάρχει σάκχαρο, διότι ο διαβήτης μπορεί να επιφέρει αύξηση του σωματικού βάρους στο έμβρυο. Και από εκεί και πέρα αν έχουμε ένα μεγαλόσωμο έμβρυο, όσο περισσότερα κιλά έχει, τόσο δυσκολότερη μπορεί να είναι η γέννα».

Σακχαρώδης διαβήτης: η «κρυφή» απειλή της κύησης

 Όταν ο διαβήτης  προϋπάρχει της εγκυμοσύνης ή όταν εμφανίσει υψηλό σάκχαρο κατά τη διάρκεια της κύησης τότε άλλος ένας κίνδυνος επιπλοκών καθίσταται ορατός. Οι γυναίκες ελέγχονται και στο πλαίσιο του προγεννητικού ελέγχου κάνουν την  λεγόμενη καμπύλη σακχάρου, « η οποία είναι μια ειδική εξέταση που γίνεται στον έκτο μήνα. Έτσι οι γυναίκες μπορούν να ελέγξουν το σάκχαρο, το οποίο ως γνωστό δεν κάνει συμπτώματα αλλά είναι «βουβό». Τότε οι έγκυες ακούν  από το γιατρό τους ότι χρειάζεται χορήγηση ινσουλίνης και φοβούνται. Όμως να μην φοβούνται διότι όταν καταφέρουμε να έχουμε το σάκχαρο στα φυσιολογικά όρια είναι σαν να δεν έχει τίποτα».

«Μια γυναίκα μπορεί να το αντιμετωπίσει με δίαιτα ή γυμναστική και αν ακόμη χρειαστεί ινσουλίνη αυτή δεν μας ενοχλεί. Αν το σάκχαρο είναι μέσα στο στόχο μας είναι σαν να μην υπάρχει» διευκρίνισε χαρακτηριστικά ο κ. Βαρελάς. Να σημειωθεί ότι σε όλες αυτές τις περιπτώσεις παρέχονται ιατρικές συμβουλές για αλλαγή του τρόπου ζωής.

Το κάπνισμα αναστέλλει την ανάπτυξη του εμβρύου

Το κάπνισμα και η εγκυμοσύνη ως γνωστό δεν συνάδουν σε καμία περίπτωση και χρήσιμο θα  ήταν να μην συνυπάρξουν ποτέ. Απαγορεύεται «δια ροπάλου» το κάπνισμα κατά την κύηση διότι, όπως  εξήγησε ο διδάκτωρ του Α.Π.Θ.,
« η επιβλαβής αυτή συνήθεια  προκαλεί αγγειοσύσπαση κι αυτό σημαίνει ότι πηγαίνει λιγότερο αίμα στη γυναίκα και κατά συνέπεια και στο έμβρυο, με αποτέλεσμα αυτό να μην αναπτύσσεται σωστά και να γεννιέται λιποβαρές. Η καθυστέρηση της εμβρυικής ανάπτυξης παρατηρείται κυρίως στο δεύτερο τρίμηνο, ενώ η μορφολογική ανάπτυξη δεν μπορεί να αποκατασταθεί πλήρως κατά τη διάρκεια της κύησης. Αυτό διαπιστώνεται από τις εμβρυικές μετρήσεις στο υπερηχογράφημα των 20 εβδομάδων,  καθώς και στα βάρη των νεογνών κατά τη γέννηση».

Κατανάλωση αλκοόλ  κατά την εγκυμοσύνη: επιφέρει βλάβες στα όργανα και  μωρά με σύνδρομο… εθισμού!

Το αλκοόλ επιτρέπεται σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, όμως αυστηρά σε ποσότητα μόνο έως δύο ποτήρια κρασί την εβδομάδα. «Εμείς προτείνουμε το πρώτο τρίμηνο να μην γίνεται καθόλου κατανάλωση αλκοόλ. Απαγορεύονται όλα τα σκληρά ποτά, δηλαδή το ουίσκι. οι βότκες και επιτρέπεται μόνο μπύρα και κρασί. Κι αυτό διότι μπορεί να έχουμε κάποιες βλάβες κατά την οργανογένεση, όπως π.χ. εγκεφαλικές βλάβες. Υπάρχουν περιπτώσεις όχι στην Ελλάδα αλλά σε κάποιες βόρειες χώρες, όπου η εγκυμονούσα  μπορεί να είναι αλκοολική και να συνεχίζει την βαριά κατανάλωση αλκοόλ σε όλη τη διάρκεια της κύησης, με αποτέλεσμα,  όταν θα γεννηθεί το μωρό να παρουσιάζει σύνδρομο έλλειψης. Στις περιπτώσεις αυτές οι γιατροί αναγκάζονται να χορηγούν ειδικές ουσίες για την απεξάρτησή του».

Η γυμναστική επιτρέπεται όμως με μέτρο. Ήπια άσκηση κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου, μέτρια άσκηση κατά το δεύτερο τρίμηνο και  ξανά ήπια κατά το τρίτο, ενώ απαγορεύονται οι ασκήσεις που περιλαμβάνουν αναπηδήσεις και κραδασμούς.