Βία ανηλίκων: Ποιες είναι οι αιτίες που οδηγούν σε παραβατική συμπεριφορά;

Τα περιστατικά βίας ανηλίκων κατακλύζουν καθημερινά τα δελτία των ειδήσεων και κάνουν το γύρο του διαδικτύου, με «πρωταγωνιστές» έφηβους και παιδιά που είτε είναι οργανωμένοι σε ομάδες, ή δρουν σε μεμονωμένα περιστατικά, εντός ή εκτός σχολείου σε μεγάλες πόλεις ή σε επαρχιακές.

Ποια είναι τα αίτια της παραβατικής συμπεριφοράς;

Πού έχει τις ρίζες του αυτό το φαινόμενο, το οποίο ανησυχεί και τους υπευθύνους, την εκπαιδευτική κοινότητα αλλά και την απλή κοινωνία, η οποία γίνεται δέκτης αυτής της βίαιης συμπεριφοράς; Οι εκπαιδευτικοί δεν κρύβουν πλέον την ανησυχία τους και προσπαθούν να καταγράψουν τους παράγοντες που οδήγησαν στην έξαρση  αυτού του φαινομένου.

«Παρακολουθούσαμε το φαινόμενο της βίας ανηλίκων στις ξένες χώρες και το θεωρούσαμε σαν κάτι μακρινό. Δυστυχώς, τώρα διαπιστώνουμε ότι έχει έρθει ακόμη και στις γειτονιές μας,  μέσα στην αυλή μας, στη δική μας απλή τοπική κοινωνία» επισήμανε η εκπαιδευτικός κ.Μαρία Ιατρού. Σύμφωνα με την ίδια, η «ρίζα» του προβλήματος είναι πολυσύνθετη και εμφανίζεται ως το αποτέλεσμα πολλών παραμέτρων, που εδράζονται είτε σε κοινωνικούς λόγους, αλλά και πολύ συχνά στην προσωπικότητα του ίδιου του ανήλικου:

1^ον) Είναι βέβαιο ότι οι ρίζες της παραβατικής συμπεριφοράς θα πρέπει να αναζητηθούν πρωτίστως μέσα στην οικογένεια, σύμφωνα με την κα Ιατρού. «Όταν το παιδί βιώνει εκεί συμπεριφορά κακοποιητική, όταν δέχεται βία, ακόμη και λεκτική, όταν δεν μεγαλώνει μέσα στην ηρεμία και την ειρήνη που προσφέρει η  αλληλοκατανόηση ανάμεσα στους γονείς, σίγουρα θα εμφανίσει κάποια στιγμή αντίστοιχη συμπεριφορά».

2^ον) Η έλλειψη αγάπης αποτελεί έναν ακόμη ουσιαστικό λόγο. Αν το παιδί νιώθει ότι δεν γίνεται αντικείμενο αγάπης και ενδιαφέροντος, θα αναζητήσει να γίνει σημείο αναφοράς με αρνητικό τρόπο, θα προσπαθήσει να  κερδίσει την προσοχή, κάνοντας κάτι εκκεντρικό, που πολλές φορές θα είναι και βίαιο.

3^ον)Τα πρότυπα του στενού περιβάλλοντος. Όταν οι γονείς και συγγενικά πρόσωπα, αδέλφια, ξαδέλφια με τα οποία επικοινωνεί και θαυμάζει τα έχει σαν πρότυπο κι αυτά εκδηλώνουν παραβατική συμπεριφορά, ή χρησιμοποιούν ναρκωτικά, αλκοόλ, τσιγάρο, το παιδί πολύ πιο εύκολα θα ενταχθεί σε τέτοιες ομάδες.

4^ον)Σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν ακόμη και οι επιδόσεις στα μαθήματα. «Όταν το παιδί για διάφορους λόγους δεν έχει καλή επίδοση στο σχολείο, δεν μπορεί εύκολα να προσλάβει τη γνώση, ή δεν μπορεί άνετα να αποδώσει μετά από διάβασμα, γιατί έχουμε ακόμη και τέτοια παιδιά. Αυτό τα κάνει να νιώθουν μειονεκτικά και κάποιες φορές αποτελεί και αυτό αιτία του προβλήματος» υπογράμμισε η κα. Ιατρού.

5^ον) Όταν το παιδί δεν είναι φυσιολογικά κοινωνικοποιημένο, «δεν έχει ενταχθεί σε μια ομάδα, σε μια παρεούλα μέσα στο σχολικό γίγνεσθαι, στη σχολική πραγματικότητα, νιώθει απομονωμένο, νιώθει μειονεκτικά, νιώθει κατώτερο» ανέφερε η εκπαιδευτικός, «η ψυχολογία του είναι άσχημη διότι δεν έχει καταφέρει να ενσωματωθεί μέσα στη σχολική κοινότητα και ίσως βρίσκει μία διέξοδο να ασκήσει το ίδιο βία».

6^ον) Η βία ως απάντηση της βίας. Όταν το παιδί έχει δεχθείβία είτε λεκτική, είτε σωματική, και για να αντιδράσει,  χρησιμοποιεί και το ίδιο τη βία. Σε αυτή την περίπτωση «το σωστό είναι να το εκμυστηρευτεί αυτό στους καθηγητές του, στους δασκάλους του ή στους γονείς του. Τότε φαίνεται ότι παρεμβαίνει το ίδιο για να σπάσει αυτόν τον κύκλο του εκφοβισμού, τη βία που δέχθηκε αλλά ουσιαστικά αυτό που καταφέρνει είναι να ενταχθεί και το ίδιο σε μια ομάδα βίας».

Βίαιες συμπεριφορές παρουσιάστηκαν στα σχολεία μας  ειδικά μετά τον εγκλεισμό του κορωνοϊού, γεγονός που έγινε πολύ γρήγορα αντιληπτό από την κοινότητα των εκπαιδευτικών. Όπως λένε οι ίδιοι «τα παιδιά για δύο χρόνια δεν μπόρεσαν να λειτουργήσουν φυσιολογικά μέσα στο σχολικό περιβάλλον, που είναι το πιο κατάλληλο για να μεγαλώσουν, να αναπτύξουν την προσωπικότητά τους, γι αυτό παρουσιάζουν μετέπειτα τέτοια προβλήματα».

Δάσκαλοι και καθηγητές κρούουν το «σήμα του συναγερμού» επισημαίνοντας ότι όσο είναι νωρίς η πολιτεία, η κοινωνία, η εκκλησία και όλοι οι παράγοντες, η εκπαιδευτική κοινότητα και οι γονείς, πρέπει να αντιμετωπίσουν εγκαίρως το πρόβλημα προκειμένου να δοθούν ουσιαστικές λύσεις, όσο είναι καιρός, για να μη θρηνήσουμε θύματα και να μην γίνει η δύσκολη αυτή κατάσταση μη αναστρέψιμη.