Τζόγος: Εθισμός και τα “καμπανάκια” για βοήθεια

Η εξάρτηση από τα τυχερά παιχνίδια έχει αυξηθεί λόγω των οικονομικών και κοινωνικών εξελίξεων των τελευταίων χρόνων, αφήνοντας δραματικά σημάδια στις οικογένειες των εθισμένων, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις φτάνουν στο σημείο να …χάσουν την περιουσία τους σε μια νύχτα.

Οι ειδικοί έχουν επισημάνει έναν νέο κίνδυνο που ελλοχεύει πλέον από το διαδικτυακό παιχνίδι που το παρομοιάζουν με ένα «μίνι καζίνο» το οποίο κάθε ευάλωτος στον τζόγο πολίτης μπορεί να διαθέτει στην τσέπη του, επί 24ώρου βάσεως μέσω του κινητού τηλεφώνου. Αυτό μπορεί να μονοπωλεί το ενδιαφέρον του νυχθημερόν αποκόπτοντας τον από την πραγματική ζωή…

Πέρα από τις ψυχολογικές επιπτώσεις, συγκλονιστικά είναι τα οικονομικά στοιχεία που παραθέτει η Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων (ΕΕΕΠ), σύμφωνα με τα οποία το 2022 παίχτηκαν στον τζόγο στην Ελλάδα συνολικά 29,2 δις ευρώ, εκ των οποίων τα 21,3 αφορούσαν τα διαδικτυακά τυχερά παιχνίδια. Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί στο 15% του ΑΕΠ!

Το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας  που λειτουργεί υπό την επιστημονική εποπτεία του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης σε τρείς μεγάλες πόλεις (Θεσσαλονίκη, Λάρισα και Χανιά) έχει ανοιχτές τις πύλες του για να προσφέρει δωρεάν και ουσιαστική βοήθεια σε άτομα που αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τον τζόγο και άλλες εξαρτήσεις.

Σύμφωνα με τον υπεύθυνο του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας ΑΠΘ Λάρισας, κοινωνικό λειτουργό, κ. Κώστα Γκαϊφύλλια όσο περνάει ο καιρός «παρατηρείται αύξηση των αιτημάτων βοήθειας και αυτό έχει άμεση σχέση με το γεγονός ότι οι επιλογές που έχουν στη διάθεσή τους οι άνθρωποι είναι πολύ περισσότερες, η πρόσβαση σε αυτές είναι ευκολότερη και η εξοικείωση με τις εφαρμογές του διαδικτύου γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη. Από την άλλη πλευρά τα ζητήματα που ανακύπτουν και μπορούν να οδηγήσουν σε εξαρτητικές συμπεριφορές όλο και αυξάνονται, με αποτέλεσμα ο συνδυασμός όλων αυτών των παραγόντων να εντείνει το πρόβλημα».

Παράλληλα με τις παραδοσιακές μορφές παιχνιδιού σήμερα υπάρχει και  ο ηλεκτρονικός τζόγος , οι ιντερνετικές εφαρμογές που παρέχει το διαδικτυακό στοίχημα, τα λεγόμενα «φρουτάκια» και τέτοιου είδους παιχνίδια, τα οποία προβάλλονται μέσα από δελεαστικές διαφημίσεις. «Οπότε οι άνθρωποι έχουν πολύ ευκολότερη πρόσβαση σε αυτά, οι τραπεζικοί λογαριασμοί είναι συνδεδεμένοι με όλες αυτές τις εφαρμογές, και έτσι η ζημιά μπορεί να γίνει σε πολύ μικρότερο χρόνο, και μάλιστα να είναι μεγαλύτερη από την αναμενόμενη» επισήμανε ο κ. Γκαϊφύλλιας.

Τα συμπτώματα από τον εθισμό στον τζόγο:

Ψέματα και οικονομική αυτοεξόντωση

Για να επιδιώξει κάποιος που είναι εθισμένος, βοήθεια από ειδικούς και δη από το παραπάνω πρόγραμμα «πρέπει να ηχήσουν μέσα του τα «καμπανάκια» προειδοποίησης» όπως είπε χαρακτηριστικά ο κ. Γκαϊφύλλιας και διευκρίνισε: «Πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι υπάρχει πρόβλημα στην καθημερινότητά του, ειδάλλως δεν θα πάει να ζητήσει βοήθεια. Τα «καμπανάκια» μπορεί να είναι οικονομικά, διότι συνήθως οικονομικής φύσης είναι τα ζητήματα που προκύπτουν όταν μιλάμε για το τζόγο. Δηλαδή κάποιος πληρώνεται τον μισθό του και την πρώτη του μηνός δεν έχει ούτε σεντς, είτε συμβαίνει να «βάζει χέρι» σε κοινά οικογενειακά ταμεία, ή σε λογαριασμούς των παιδιών».

Κατάχρηση χρημάτων

Επίσης μπορεί να καταχράται το ταμείο της δουλειάς του, ή να προβαίνει σε πράξεις που δεν θέλει να κάνει, ωστόσο λόγω της συνήθειάς του σταδιακά αρχίζει να ξεφεύγει από τους κανόνες νομιμότητας.

Η αυτοαπομόνωση

Άλλο σύμπτωμα, σύμφωνα με τον κ. Γκαϊφύλλια, είναι «η αυτοαπομόνωση από τους οικείους τους, οικογένεια, φίλους και επίσης όταν κάποιος αποκτά θέματα υγείας. Το παιχνίδι φέρνει την αδρεναλίνη στα ύψη και με το που χάνει κάποιος είναι πολύ έντονο το συναίσθημα της απόγνωσης. Αυτό το συναισθηματικό «τρομπολίνο» μπορεί να τσακίσει έναν άνθρωπο» είπε χαρακτηριστικά.

Το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας ΑΠΘ

Το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας  του ΑΠΘ είναι ένα δημόσιο πρόγραμμα που λειτουργεί με τη χρηματοδότηση του Υπουργείου Υγείας και τη συνεργασία του ΟΚΑΝΑ. Την επιστημονική εποπτεία έχει το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με επικεφαλής τον επιστημονικά υπεύθυνο τ. αναπληρωτή καθηγητή ψυχολογίας κ. Φοίβο Ζαφειρίδη, που ήταν ο ιδρυτής του επιτυχημένου ΚΕΘΕΑ το 1983. Λειτουργεί από το 2001 στη Θεσσαλονίκη, και μετέπειτα επεκτάθηκε στη Λάρισα και τα Χανιά, με αναπληρωτή επιστημονικά υπεύθυνο και των τριών Προγραμμάτων τον κ. Σωτήρη Λαϊνά, ψυχολόγο (PhD in Psychology). Πέραν των εξαρτήσεων από τα τυχερά παιχνίδια, αντικείμενο του είναι και ο εθισμός στο αλκοόλ, τα ναρκωτικά και η διατροφική διαταραχή της υπερφαγίας.

Στο Πρόγραμμα της Λάρισας προσέρχονται μηνιαίως περίπου 60 άνθρωποι εκ των οποίων αναζητούν βοήθεια είτε μόνοι τους, είτε μαζί με τους συντρόφους ή τους γονείς τους, οι οποίοι έχοντας διαπιστώσει πρώτοι το πρόβλημα, τους πιέζουν να αλλάξουν.

«Δεν είναι απαραίτητο κάποιος να έχει συνειδητοποιήσει τι αλλαγές πρέπει να κάνει στη ζωή του για να πάει σε ένα πρόγραμμα. Αρκεί να σκεφτεί ότι λόγω αυτής της συμπεριφοράς του κάτι έχει πάει στραβά στη ζωή του. Αυτό και μόνο, είναι αρκετό για να αρχίσει να ψάχνει τι πήγε λάθος, να προσεγγίσει ένα πρόγραμμα και να μπει σε μια διαδικασία» υπογράμμισε ο υπεύθυνος του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας ΑΠΘ Λάρισας κ. Γκαϊφύλλιας.

Ο ρόλος της οικογένειας

Ωστόσο, ο ίδιος εφιστά την προσοχή στο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον, καθώς ο άνθρωπος που βιώνει το πρόβλημα του εθισμού ενδέχεται να μην κινητοποιηθεί για να ενταχθεί σε πρόγραμμα απεξάρτησης αν είναι τόσο μεγάλη η απόγνωση και η απελπισία του.

«Αν εντοπίσουν τον εθισμό οι άνθρωποι του στενού του περιβάλλοντος, που έχουν μια πιο καθαρή ματιά, ακόμη κι αν ο ίδιος δεν θέλει να ζητήσει βοήθεια, θα πρέπει να αναλάβουν την πρωτοβουλία και να απευθυνθούν εκείνοι, για να αποφορτίσουν την ένταση που έχουν συσσωρεύσει λόγω του προβλήματος. Παράλληλα, θα έχουν τη δυνατότητα να ακούσουν μια ψύχραιμη άποψη για την κατάσταση και να πληροφορηθούν ».

Από την συγκεκριμένη ψυχική εξάρτηση προέκυψαν περιπτώσεις ανθρώπων που «έχασαν την περιουσία τους σε μια νύχτα», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Γκαϊφύλλιας, ενώ έβαλαν χέρι και σε περιουσίες τρίτων. « Όταν φτάσεις σε ένα σημείο να ανοίγεις τόσο γρήγορα και τόσο μεγάλες οικονομικές τρύπες, τότε η μόνη «λογική λύση» για να κλείσει αυτές τις τρύπες είναι να ξαναπαίξει. Κι αυτή είναι μία πρακτική που οδηγεί σε μεγαλύτερα προβλήματα και περισσότερα ανοίγματα οικονομικά.»

«Την ίδια στιγμή, όπως πρόσθεσε ο ίδιος, οι ακραίες αυτοκτονικές σκέψεις είναι έντονες και κυριαρχικές, είτε το συναίσθημα απόγνωσης που οδηγεί σε κατάθλιψη και σε αναρίθμητα ψυχολογικά αδιέξοδα».

Ο ηλεκτρονικός τζόγος

Το ηλεκτρονικό παιχνίδι αξίζει λίγο παραπάνω την προσοχή, σύμφωνα με τον κ. Γκαϊφύλλια, δεδομένου ότι «με τις νέες ηλεκτρονικές εφαρμογές, ο καθένας σήμερα μπορεί να κουβαλάει ένα «καζίνο» στην τσέπη του με το οποίο είναι συνδεδεμένος on line επί 24ώρου βάσεως. Αυτό με τη σειρά του είναι συνδεδεμένο με τον τραπεζικό του λογαριασμό με αποτέλεσμα να μπορεί να «ρουφάει» χρήματα και ενέργεια από τον άνθρωπο, τη σκέψη του, τη φαιά ουσία, τη ζωή του ολόκληρη, νυχθημερόν και ασταμάτητα».

Η καταστροφή είναι πιο σφοδρή μέσα από τον ηλεκτρονικό στοιχηματισμό, που δεν του αφήνει κανένα περιθώριο αποχής, καθώς ανά πάσα στιγμή μπορεί να ενδώσει στον πειρασμό μέσα από το κινητό τηλέφωνο. «Όπου και να βρίσκεται το εθισμένο άτομο, στο γραφείο, στο λεωφορείο, στο δρόμο έχει τη δυνατότητα να στοιχηματίζει και να διακινδυνεύει την οικονομική του κατάσταση χωρίς να φεύγει καθόλου η σκέψη του από το τυχερό παιχνίδι. Το οικονομικό κόστος μπορεί να γίνει ανυπέρβλητο, αλλά πολύ χειρότερο είναι το κόστος του …χαμένου χρόνου. Η «σπατάλη της ζωής» που εκούσια γλιστρά μέσα από τα χέρια του δεν αναπληρώνεται με τίποτα» επισήμανε ο υπεύθυνος του Προγράμματος Λάρισας.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει ένας ενδιαφερόμενος είναι να καλέσει το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας, το οποίο στελεχώνουν ψυχολόγοι και ειδικοί θεραπευτές και να κλείσει ραντεβού. Από κοινού καταρτίζεται ένα πλάνο που θα διευκολύνει τη ζωή του καθενός χωρίς να διαταράσσονται οι βασικοί τομείς της καθημερινότητας, ώστε να ξεκινήσουν οι συναντήσεις του με τους ειδικούς. (Για το Πρόγραμμα Θεσσαλονίκης στο τηλ.: 2310500477, Λάρισας τηλ.: 2410 233332, Χανίων τηλ.: 2821023432 από τις 9 πρωί ως 8 το βράδυ κατά τις ημέρες από Δευτέρα ως Παρασκευή).

 Δεν υπάρχουν λίστες αναμονής για να κλείσει το ραντεβού του, το πρόγραμμα προσφέρεται δωρεάν, ενώ μπορεί να απευθυνθεί για πληροφορίες κάθε ενδιαφερόμενος χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι έχει κάποιου είδους εξάρτηση.