Τζόγος: Πώς γίνεται η απεξάρτηση

Οι ψυχολογικές επιπτώσεις από τον εθισμό στα τυχερά παιχνίδια συνθέτουν ένα δυσάρεστο «ταξίδι» μοναξιάς, και απομόνωσης με συμπτώματα κατάθλιψης και διαταραχές άγχους, που σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε απόπειρες αυτοκτονίας.

Το κίνητρο του εύκολου χρήματος κατά την περίοδο της οικονομικής ύφεσης και οι ιδιαίτερα ελκυστικές μορφές τζόγου έχουν δυσχεράνει την κατάσταση, αν και τα τυχερά παιχνίδια ήταν ανέκαθεν δημοφιλή στη χώρα μας, με αποτέλεσμα η χαρτοπαιξία της Πρωτοχρονιάς να αποτελεί έθιμο.

Σύμφωνα με τους ειδικούς δεν είναι μόνο το κέρδος που επιδιώκουν οι πιστοί του τζόγου, αλλά και η έντονη συγκίνηση και ευφορία που βιώνουν όταν ρισκάρουν… κάτι που καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την επιστροφή από το «μοναχικό ταξίδι» πίσω στη θεραπεία.

Συνήθως όλα αρχίζουν με παιχνίδι σε μετρητά και σταδιακά, αν δεν μπει «φρένο», μπορεί να φτάσουν σε εκποιήσεις περιουσίας, σπιτιών, κοσμημάτων, και «όταν κάποιος μπει στον φαύλο κύκλο είναι αδιανόητο σε τι πράξεις μπορεί να φτάσει, πράξεις που αν του έλεγαν ότι θα κάνει θα τους αποκαλούσε τρελούς» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Κώστας Γκαϊφύλλιας, υπεύθυνος του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας  ΑΠΘ Λάρισας.

«Όμως στην πορεία τους φαίνονται απόλυτα λογικές, οι παράλογες πράξεις τους. Θα φτάσουν στο σημείο να τους φαίνεται απόλυτα λογικό ότι θα καταχραστούν χρήματα, δεδομένου ότι έχουν προκαλέσει ένα τεράστιο χρέος».

Ποιες είναι οι αιτίες του εθισμού στον τζόγο

Οι αιτίες που οδηγούν στην εξάρτηση από τα τυχερά παιχνίδια, σύμφωνα με τον υπεύθυνο του Προγράμματος Αυτοβοήθειας ΑΠΘ Λάρισας είναι οι εξής:

Πρώτη αιτία αποτελεί η κοινωνικοοικονομική συνθήκη: Από το 2009 έως το 2020 οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες άλλαξαν άρδην, άνθρωποι που είχαν εισόδημα από τις επιχειρήσεις τους που τους πρόσφεραν ένα επίπεδο διαβίωσης, ή είχαν προγραμματίσει τη ζωή τους βάσει του μισθού τους, το απώλεσαν λόγω της κρίσης και επηρεάστηκαν από ραγδαία οικονομική αλλαγή.

Δεύτερη αιτία αποτελεί ο ανθρώπινος παράγοντας: πόσο έχουμε μάθει να επικοινωνούμε ζητήματα που κρύβουμε μέσα μας, καθώς επίσης πόσο βοηθούν οι συνθήκες του περιβάλλοντός μας να είμαστε ψυχικά υγιείς και να πορευόμαστε χωρίς δεκανίκια και στηρίγματα.

Τρίτη αιτία αποτελεί ο βαθμός της εξάρτησης: είτε πρόκειται για κάποια ουσία, είτε για το παιχνίδι, αν κάποιος είχε χαλαρή σχέση με το τζόγο, ένα στοίχημα μια φορά την εβδομάδα, μπορεί σταδιακά να εξελιχθεί σε κεντρικό κομμάτι στη ζωή του.

Ο συνδυασμός αυτών των τριών φέρει τα αποτελέσματά του σε κάθε ανθρώπινη ιστορία. Μέσα σε κάθε δυσκολία, σημασία έχει πώς έχει μάθει να διαχειρίζεται την κατάσταση ο άνθρωπος. Αν έχει μάθει να επικοινωνεί και να ζητάει βοήθεια ή αν θα επιλέξει να παραμείνει στην απομόνωση.

Πώς κόβεται ο τζόγος;

Το πρώτο που πρέπει να κάνει κάποιος είναι να κλείσει ραντεβού για μια πρώτη συνάντηση όπου θα εκθέσει το πρόβλημά του. Εντός των δύο τριών συναντήσεων με τους ειδικούς του προγράμματος καταρτίζεται από κοινού το εξατομικευμένο πλάνο των ραντεβού ανάλογα με τις υποχρεώσεις του.

«Εργαζόμαστε κινητοποιητικά, οι συναντήσεις είναι και ατομικές και ομαδικές, ενώ έχει τεράστια σημασία η συμμετοχή των ανθρώπων σε δράσεις οι οποίες βγάζουν τον ενδιαφερόμενο έξω από αυτό το φαύλο κύκλο της εξάρτησης. Είναι εγκλωβισμένοι και δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον, καθώς ολόκληρη η καθημερινότητα περιστρέφεται γύρω από αυτό οπότε μιλάμε και για ανθρώπους που δεν έχουν ερεθίσματα. Η ζωή τους μπορεί να είναι άδεια κι έτσι βρίσκει χώρο και τρυπώνει η εξάρτηση» υπογράμμισε ο συντονιστής του προγράμματος κ. Γκαϊφύλλιας..

Όταν πάψει την εξάρτηση αναζητούνται οι τρόποι με τους οποίους θα την αντικαταστήσει και με ποια δραστηριότητα θα γεμίσει το κενό. Οι ειδικοί στοχεύουν να παρέχουν ερεθίσματα στους ανθρώπους ώστε να προχωρήσουν στα επόμενα βήματα.

Η ένταξη σε ομάδες

«Η συναναστροφή και αλληλεπίδραση με ανθρώπους που αντιμετωπίζουν κοινά ζητήματα είναι πολύ σημαντική. Αίτια και συνέπειες είναι κοινά σε κάθε είδους εξάρτηση και αυτό είναι κάτι που πρέπει να έχουμε κατά νου. Οι συνέπειες που συσσωρεύονται μπορεί να είναι διαφορετικές, όμως οι ανάγκες και ο πυρήνας του προβλήματος είναι κοινός: αίσθημα μοναξιάς, έλλειψη ενδιαφέροντος, νοήματος στη ζωή, όπως και αδιέξοδα είπε υπαρξιακά, είτε πρακτικής φύσης, παρά λύσεις» επισήμανε ο κ. Γκαϊφύλλιας.

«Αρχικά γίνονται ορισμένες ατομικές συναντήσεις, πρόσθεσε ο ίδιος, μέσα από τις οποίες διαμορφώνεται το πρόγραμμα που θα ακολουθήσει ο καθένας το οποίο μπορεί να συμπεριλαμβάνει την εμπλοκή σε δράσεις πολιτιστικού χαρακτήρα (επισκέψεις σε μουσεία, παρακολούθηση θεατρικών παραστάσεων, κινηματογράφου), τη συμμετοχή σε ομάδες ανατροφοδότησης, στις οποίες οι άνθρωποι με κοινά ζητήματα μοιράζονται τις δυσκολίες και τις εμπειρίες τους, με στόχο να πάρει ο ένας βοήθεια από την εμπειρία του άλλου και ατομικές συναντήσεις».

Μεγαλύτερη σημασία αποδίδουν οι ειδικοί στο να προχωρήσει κάποιος στη διαδικασία και να εμπλακεί ενεργά στις ομάδες και να αλληλεπιδράσει παίρνοντας την εμπειρία άλλων ανθρώπων που τα έχουν καταφέρει.

Τί εννοούμε με τον όρο “αυτοβοήθεια”;

«Ως ειδικοί οφείλουμε να κατευθύνουμε έναν άνθρωπο στο να βρει ο ίδιος τις λύσεις στο πρόβλημα που αντιμετωπίζει». Για να συμβεί αυτό, ο ίδιος ο άνθρωπος πρέπει να ενεργοποιηθεί εντός του προγράμματος και να αρχίσει σταδιακά να αναλαμβάνει την προσωπική του ευθύνη τόσο σε σχέση με την απεξάρτηση όσο και με την υπόλοιπη ζωή του. Είναι μια διαδικασία που γίνεται παρέα με άλλους ανθρώπους και με αυτό τον τρόπο ο καθένας μπορεί να ακούσει τις εμπειρίες των παλιότερων μελών καθώς και τις παροτρύνσεις των ειδικών και να διαμορφώσει τη δική του προσπάθεια» διευκρίνισε ο συντονιστής του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας ΑΠΘ Λάρισας.

Η διάρκεια του προγράμματος

Η διάρκεια συμμετοχής στο πρόγραμμα και το είδος της εμπλοκής εξαρτάται κατά κύριο λόγο από τις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε συμμετέχοντα. Πολλά από τα μέλη του προγράμματος, παρότι ολοκλήρωσαν και προχώρησαν τη ζωή τους, συνεχίζουν να κρατούν την επαφή. «Αυτό συμβαίνει όχι γιατί το έχουν τόσο πολύ ανάγκη όπως τον πρώτο καιρό, αλλά μία επαφή με έναν άνθρωπο ή ομάδα που εμπιστεύονται τους υπενθυμίζει το σημείο στο οποίο βρίσκονταν και οφείλουν να το θυμούνται για πάντα. Όχι ως φόβητρο, αλλά ως καμπανάκι υπενθύμισης το οποίο καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις επιλογές τους, για να μην ξαναβρεθούν σε μια τόσο δύσκολη φάση ζωής, όπως αυτή που τους οδήγησε στο πρόγραμμα».

Η σημασία της επαφής με ανθρώπους που τα έχουν καταφέρει

Πολύτιμη, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι η αλληλεπίδραση με ένα παλιό μέλος, που έχει σημειώσει καλή πορεία στο πρόγραμμα, ώστε να μοιράζεται την εμπειρία του με έναν καινούριο. «Αυτό για εμάς έχει τεράστια σημασία. Και έχουμε διαπιστώσει ότι με αυτόν τον τρόπο λειτουργούν οι ομάδες και έτσι προχωρούν μπροστά και οι άνθρωποι. Διότι όταν μοιράζεται κάποιος την εμπειρία του ‘’κρατάει ζεστό’’ και τον εαυτό του, στην νέα πορεία που χάραξε και έχει διαλέξει. Όσο σημαντικό είναι το να λαμβάνουμε βοήθεια άλλο τόσο σημαντικό είναι να τη δίνουμε πίσω» σημείωσε ο κ Γκαϊφύλλιας.

Τι σημαίνει επιτυχής πορεία

Στην επιτυχημένη πορεία καθενός που έχει ολοκληρώσει το πρόγραμμα, εντάσσεται και η μετέπειτα συμπεριφορά του. «Μέσα από την προσπάθεια οι συμμετέχοντες αποκτούν τα χρήσιμα αυτά “εργαλεία” για να προφυλάξουν τον εαυτό τους σε μια δύσκολη κατάσταση ή ακόμη κι αν έχουν κάποιο πισωγύρισμα να είναι σε θέση ‘’να μαζέψουν’’ γρήγορα αυτό που συνέβη. Η δημιουργία σχέσεων αλληλεγγύης με τους ανθρώπους της ομάδας είναι απαραίτητη ούτως ώστε να δημιουργήσουν ένα “δίχτυ ασφαλείας”. Αυτό για μένα αποδεικνύει μία επιτυχή πορεία, άσχετα αν θα υποτροπιάσει ή όχι κάποια/ος στο μέλλον» εξήγησε ο υπεύθυνος του Προγράμματος Λάρισας.

Οι βιωματικοί θεραπευτές

Τον τζόγο τον έχουμε συνδεδεμένο στο μυαλό με τις γιορτινές ημέρες, ειδικά των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, που τα καζίνο έχουν την τιμητική τους και προφανώς η χαρτοπαιξία στο σπίτι.

Σε όποιες περιόδους του χρόνου ενταθεί ο πειρασμός, και ο ενδιαφερόμενος δεν νιώσει ασφαλής με τον εαυτό του την εγκράτειά του, ή αν διαισθάνεται ότι θα πάει να παίξει για να “ρεφάρει”  καλό είναι να μην το κάνει, όπως συμβουλεύουν οι ειδικοί.

Θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο να κάνει ένα τηλεφώνημα στους ψυχολόγους ή τους ειδικούς θεραπευτές του προγράμματος ώστε να γίνει μια συζήτηση. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι “τζογαδόρος” ή απαραίτητα “εξαρτημένος”.  

Το Πρόγραμμα προσφέρεται δωρεάν στα τηλέφωνα Θεσσαλονίκης: 2310- 500477, Λάρισας: 2410 -233332 και Χανίων: 28210- 23432,  από τις 9 πρωί ως 8 το βράδυ καθημερινά από Δευτέρα ως Παρασκευή. Δεν υπάρχουν λίστες αναμονής και μπορεί να κλείσει άμεσα το ραντεβού του. Στελεχώνεται από ειδικότητες ψυχολόγων και ειδικών θεραπευτών. Οι τελευταίοι είναι πρόσωπα που αντιμετώπισαν και οι ίδιοι πρόβλημα εξάρτησης στο παρελθόν, ολοκλήρωσαν την προσπάθεια, εκπαιδεύτηκαν και πλέον εργάζονται ως βιωματικοί θεραπευτές με σημαντική συμβολή στο πρόγραμμα λόγω της προσωπικής τους εμπειρίας.

 Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι στοιχηματικές είναι εταιρίες του εξωτερικού, κι όσα χρήματα παίζονται σε αυτού του είδους το παιχνίδι, εισχωρούν σε μια “μαύρη τρύπα”, εξαφανίζονται απ΄ ευθείας από την πραγματική οικονομία, τον οικονομικό κύκλο της χώρας και φεύγουν στο εξωτερικό. Όπως λένε οι ειδικοί, τεράστια χρηματικά ποσά χάνονται ως  “δια μαγείας” από την ελληνική αγορά με το οικονομικό πλήγμα να είναι τεράστιο για τη χώρα. Τα μεγαλύτερα χρηματικά ποσά, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία διοχετεύονται στο ηλεκτρονικό στοίχημα, ακολουθεί το καζίνο και έπεται το επίγειο στοίχημα στα πρακτορεία.