Η ακμή είναι εδώ και ταλαιπωρεί… κυρίως νέους και εφήβους

Η ακμή είναι η πάθηση που εμφανίζεται κυρίως σε εφήβους και νέους, λόγω υπερπαραγωγής σμήγματος, αλλά σε πολλές περιπτώσεις κοριτσιών μπορεί να είναι το αποτέλεσμα του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών, ή ακόμη μπορεί να οφείλεται στις κακές συνθήκες υγιεινής. Εμφανίζεται επίσης και σε ενήλικες λόγω των ορμονικών διαταραχών εξαιτίας της εγκυμοσύνης,  από τη χρήση ακατάλληλων καλλυντικών, αλλά και ως συνέπεια βλαβερών συνηθειών όπως είναι το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ.

  Η επιστήμη έχει τις ενδεδειγμένες λύσεις για τη θεραπεία όλων των μορφών ακμής, ώστε να απαλλαγεί ο ασθενής και να μπορεί να χαρεί ένα όμορφο δέρμα, αρκεί να μην αφήσει το πρόβλημα στην τύχη του, και να χτυπήσει  έγκαιρα το …κουδούνι του δερματολογικού ιατρείου.

Η ειδικός δερματολόγος-αφροδισιολόγος κ. Αλεξάνδρα Κουρουκλίδου, επιμελήτρια Β’ στο Γενικό Νοσοκομείο «Γ.Παπανικολάου» και επιστημονική συνεργάτης της Α΄ Πανεπιστημιακής Κλινικής Α.Π.Θ. μίλησε στο «Α&Ω της Υγείας» για το πρόβλημα και όλους τους τύπους της ακμής, και αναφέρθηκε διεξοδικά στις τελευταίες λύσεις, που έχει στα χέρια της η επιστήμη της δερματολογίας για την εξάλειψή του.

«Η ακμή είναι μια χρόνια δερματοπάθεια που χαρακτηρίζεται από απόφραξη και φλεγμονή των τριχοσμηγματογόνων μονάδων», επισήμανε η  δερματολόγος-αφροδισιολόγος κ. Κουρουκλίδου. «Αποτελεί τη συνηθέστερη αιτία επίσκεψης των εφήβων στον δερματολόγο. Αν και συνηθέστερα η ακμή υποχωρεί μέχρι την ηλικία των 30 ετών, υπάρχουν περιπτώσεις που μπορεί να επιμείνει ή να πρωτοεμφανιστεί σε μεγαλύτερες ηλικίες. Οι περιοχές εντόπισης της είναι κυρίως το πρόσωπο αλλά και η ράχη, οι ώμοι και το στέρνο».

Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν την ακμή

«Η ακμή είναι πολυπαραγοντική νόσος» σύμφωνα με την επιμελήτρια ιατρό του «Γ. Παπανικολάου» κ. Κουρουκλίδου, « έχει πολλά αίτια και πολλοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν επιβαρυντικά για την έναρξη ή την επιδείνωσή της».  Αναλυτικά, όπως ανέφερε η ίδια, οι λόγοι που προκαλούν την εμφάνισή της είναι οι εξής:

· Εφηβεία: κατά την εφηβεία, η υπερπαραγωγή σμήγματος λόγω ορμονικών μεταβολών οδηγεί στην εμφάνιση της ακμής.

· Καλλυντικά: ορισμένα καλλυντικά που δεν ενδείκνυνται για τον τύπο του δέρματος του εκάστοτε ατόμου, μπορεί να είναι η αιτία της εμφάνισης της ακμής ή της επιδείνωσής της.

· Ορμονικές αλλαγές: η υπερέκκριση ανδρογόνων μπορεί να προκαλέσει ακμή.

· Φάρμακα: η χρόνια λήψη κορτιζόνης, κάποιες κατηγορίες φαρμάκων που χρησιμοποιούνται χημειοθεραπευτικά, μπορούν επίσης να προκαλέσουν ακμοειδή εξανθήματα.

· Άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες : λιπαρές τροφές , κάπνισμα, αλκοόλ, κακές συνθήκες προσωπικής υγιεινής και μη σωστός καθαρισμός των καλλυντικών πινέλων.

Η διάγνωση της ακμής

Η διάγνωση θα γίνει από τον δερματολόγο κατόπιν κλινικής εξέτασης των βλαβών και εκτενούς ιστορικού ώστε να γίνουν σαφή και τα πιθανά αίτια ή οι επιβαρυντικοί παράγοντες. Συνήθως δεν απαιτείται εργαστηριακός έλεγχος, ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να κριθεί αναγκαία η εκτίμηση από γυναικολόγο (ορμονικό προφίλ, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών) ή από ενδοκρινολόγο ( διαταραχές επινεφριδίων, μεταβολικά σύνδρομα).

Οι τύποι της ακμής

Ανάλογα με την αιτία, την ηλικία, το είδος των βλαβών και τη βαρύτητα της νόσου η ακμή διακρίνεται, σύμφωνα με την ειδικό δερματολόγο -αφροδισιολόγο κ. Αλεξάνδρα Κουρουκλίδου, στους παρακάτω τύπους:

· Kοινή ακμή (ακμή κατά την εφηβεία): η πιο κοινή μορφή

· Ακμή ενηλίκων: μπορεί να προκληθεί λόγω ορμονικών διαταραχών (εγκυμοσύνη, κατά τις αλλαγές του κύκλου), κατανάλωσης αλκοόλ, άγχους ή από χρήση καλλυντικών.

· Νεογνική ακμή: εμφανίζεται σε νεογνά ως ενός έτους και οφείλεται στις  μητρικές ορμόνες που κυκλοφορούν στο αίμα τους. Σε ηλικίες άνω του ενός αποκαλείται βρεφική ακμή. Αφορά κυρίως στο πρόσωπο αρρένων.

· Φαγεσωρική ακμή: χαρακτηρίζεται από την παρουσία ανοιχτών και κλειστών φαγεσώρων.

· Βλατιδοφλυκταινώδης: χαρακτηρίζεται από την παρουσία βλατίδων και φλυκταινών .

· Κυστική ακμή: κυριαρχούν οι κύστεις. Θεωρείται βαριάς μορφής ακμή και συνήθως οι βλάβες καταλείπουν ουλές.

· Κεραυνοβόλος ακμή: πρόκειται για τη σοβαρότερη μορφή κυστικής ακμής. Προσβάλλει συνήθως αγόρια νεαρής ηλικίας.

· Θερινή ή ακμή Μαγιόρκας: εμφανίζεται κυρίως άνοιξη και καλοκαίρι σε υγρά και ζεστά κλίματα και υποχωρεί το φθινόπωρο.

· Φαρμακευτική ακμή: μετά από λήψη στεροειδών ή ανδρογόνων.

· Ακμή εξ΄ επαφής: κυρίως σε ενήλικες από καλλυντικά ή χημικές ουσίες.

· Τραυματική ακμή: προκαλείται από κακοποίηση των βλαβών, από τον ίδιο τον ασθενή, που οδηγεί σε επιδείνωση της ακμής και σχηματισμό ουλών.

· Ροδόχρους ακμή ή ροδόχρους νόσος: φλεγμονώδης δερματοπάθεια που προσβάλλει μεγαλύτερες συνήθως ηλικίες, αφορά στο πρόσωπο και χαρακτηρίζεται από ερύθημα και φλύκταινες.

Η θεραπεία της ακμής

Ο δερματολόγος είναι ο πλέον κατάλληλος να διαγνώσει την πάθηση, τον τύπο της ακμής και να επιλέξει την κατάλληλη θεραπεία, λαμβάνοντας υπ΄ όψιν όλες τις παραμέτρους.

Ήπια ή μέτρια ακμή: ειδικά δερμοκαλλυντικά συστήνονται για καθαρισμό του ακνεϊκού δέρματος και δερμοκαλλυντικές κρέμες ή γέλες για κερατόλυση, σμηγματορύθμιση και ήπια αντισηπτική δράση. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι απαραίτητη η χρήση τοπικών φαρμακευτικών προϊόντων όπως τα ρετινοειδή, το υπεροξείδιο του βενζολίου, το αζελαϊκό οξύ, αντιβιοτικά ή και συνδυασμός αυτών. Περιστασιακά μπορεί να χρειαστεί και λήψη αντιβιοτικής αγωγής με χάπια, συνήθως της κατηγορίας των τετρακυκλινών.

Σοβαρή ακμή: στην κυστική και κεραυνοβόλο ακμή εκτός από τα ειδικά καθαριστικά, συνήθως είναι απαραίτητη η λήψη χαπιών ισοτρετινοϊνης για μακρύ χρονικό διάστημα και κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις , ώστε να πετύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα και να αποφύγουμε τον σχηματισμό μόνιμων ουλών. Τα χάπια αυτά χρησιμοποιούνται χρόνια και με την σωστή ενημέρωση των ασθενών μας και τη σωστή συνεργασία, είναι ασφαλή και αποτελεσματικότατα στην θεραπεία των σοβαρών μορφών ακμής.

Αντηλιακή προστασία με ειδικά αντηλιακά για ακνεϊκά δέρματα συστήνεται καθ΄όλη τη διάρκεια του έτους και σε όλες τις θεραπείες.

Σε ειδικές περιπτώσεις, κι ανάλογα με την αιτία της ακμής, μπορεί να συστηθεί από τον αρμόδιο ιατρό ορμονοθεραπεία.

Επικουρικές μέθοδοι στη θεραπεία της ακμής

Δερμοαπόξεση: πρόκειται για βαθύ καθαρισμό του δέρματος με τη χρήση μικροκρυστάλλων ή/και με διαμάντι. Συστήνεται ιδιαίτερα στη φαγεσωρική ακμή αλλά και στις άλλες μορφές, με προσοχή στη φλυκταινώδη και κυστική ακμή, για αποφυγή λοίμωξης.

Χημικά peelings: σαλικυλικού οξέος, γλυκολικού οξέος, τριχλωροξικού οξέος.

CO2 Fractional Laser: η διαδικασία αυτή βελτιώνει την ακμή με τη δράση της στους σμηγματογόνους αδένες και είναι θεραπεία εκλογής για την βελτίωση των ουλών ακμής. Συστήνεται μόνο τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες.

Φωτοδυναμική θεραπεία PDT: βελτιώνει την φλεγμονή και τα επώδυνα φλυκταινίδια, προλαμβάνει τον σχηματισμό ουλών και βοηθά στην ανάπλαση του δέρματος.

Γενικές συμβουλές

· Καλός καθαρισμός προσώπου με ειδικά καλλυντικά και συχνός καθαρισμός των προϊόντων μακιγιάζ (πινέλα, σφουγγαράκια).

· Χρήση καλλυντικών μη φαγεσωρογόνων (oil-free).

· Χρήση αντηλιακού για ακνεϊκά δέρματα.

· Αποφυγή τραυματισμού των βλαβών.

· Αποφυγή τροφών με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη (αναψυκτικά, γλυκά) και υψηλά λιπαρά (fast-food). Κατανάλωση τροφών πλούσιων σε Ω3 και Ω6 λιπαρά (ξηροί καρποί, ψάρια) και σε βιταμίνες A, C, E (λαχανικά, αβοκάντο, φράουλες, τομάτες).

«Η ακμή για εμάς τους δερματολόγους δεν είναι μία ακόμα πάθηση! Ναι, είναι συχνή πάθηση, τόσο ώστε όλοι μας να τη γνωρίζουμε καλά, σε όλες της τις εκφάνσεις και να μπορούμε να την αντιμετωπίζουμε επαρκώς» υπογράμμισε η δερματολόγος- αφροδισιολόγος κ. Αλεξάνδρα Κουρουκλίδου. « Ωστόσο, κάθε ασθενής είναι μοναδικός, έχει τις δικές του ανάγκες και τις δικές του αντοχές για να συνεργαστεί για την επίλυση του προβλήματος του, που δυστυχώς είναι χρόνιο, επίπονο και με ιδιαίτερη ψυχολογική επιβάρυνση. Ιδίως στην ευαίσθητη ηλικία της εφηβείας, όπου η ακμή βρίσκεται συνήθως στη χειρότερη έκφρασή της, είναι πολύ σημαντικό για εμάς να υποστηρίξουμε ψυχολογικά τον ασθενή μας, να τον ενημερώσουμε ότι η ίαση είναι εφικτή, να τον κάνουμε συνεργάτη μας ώστε να τον βοηθήσουμε με τον πιο σωστό και αποτελεσματικό τρόπο. Στην προσπάθεια αυτή καθοριστική είναι η συμβολή  των γονέων, που πλέον είναι πιο ενημερωμένοι, οδηγούν τα παιδιά τους στον ειδικό ιατρό, χωρίς να εθελοτυφλούν ως προς την πάθηση και δείχνουν εμπιστοσύνη σε προτεινόμενες θεραπείες που παλαιότερα αφόριζαν».